Ἐξοβελίστε τά ψεγάδια, ὄχι τήν γλώσσα μας

Πέμπτη, 05 Ιουνίου 2008 Κωνσταντῖνος Χολέβας Αρθρογραφία - Γλώσσα

Εἶμαι και έγώ ἕνας ἀπό τούς πολλούς Ἕλληνες πού ἐξεπλάγησαν ἀπό τόν τρόπο κατά τόν ὁποῖο ἐκφωνήθηκε ἐφέτος τό θέμα τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσας (Ἔκθεσης -Ἔκφρασης) στίς Πανελλήνιες Ἐξετάσεις. Πολύ ὀρθῶς μέν ἐπελέγη ἕνα δοκίμιο τοῦ Σεφέρη ἀναφερόμενο στήν ἀξία τῆς παραδόσεως, περιέργως, ὅμως, δόθηκε ἡ ἑρμηνεία ἑπτά λέξεων τοῦ δοκιμίου, οἱ ὁποῖες ὑποτίθεται ὅτι θά δυσκόλευαν τούς νέους μας καί τίς νέες μας. Ἔτσι, λοιπόν, τούς ἐξηγήθηκε ἀπό τήν Κεντρική Ἐπιτροπή Ἐξετάσςεων τί σημαίνει «ἐξοβελίζω», τί εἶναι τό «ψεγάδι», τί σημαίνει «ὑπόδικος», ποιός εἶναι ὁ «παρωχημένος» κλπ. Ἀκούσθηκαν καί ἐγράφησαν πολλά. Οἱ περισσότεροι σχολίασαν τό θέμα αὐτό μέ μελαγχολία γιά τήν γλωσσική παρακμή τῆς χώρας μας. Ἀφοῦ φθάσαμε στό μάθημα τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσας νά δίνουμε γλωσσάρι γιά ἁπλές καί συνήθεις λέξεις, τότε τί γράμματα διδάσκουμε στά παιδιά; Ποῦ εἶναι ἐπιτέλους τό θετικό ἀποτέλεσμα ὅλων τῶν γλωσσικῶν μεταρρυθμίσεων ἀπό τήν καθιέρωση τοῦ μονοτονικοῦ (1982) μέχρι σήμερα; Τελικά σέ τί ἐξετάζεται ὁ μαθητής; Ἄν γνωρίζει τήν σημασία τῆς λέξεως «καί» ἤ ἁπλῶς ἄν ἔχει ἀποστηθίσει τήν συγκεκριμένη ἔκθεση ἀπό τό φροντιστήριο;

Ὁμολογῶ ὅτι δέν μέ πείθει ἡ ἐπίσημη δικαιολογία ὅτι ἐδόθησαν οἱ ἐπεξηγήσεις γιά νά βοηθηθοῦν οἱ ἀλλοδαποί μαθητές πού φοιτοῦν στά σχολεῖα μας. Πρῶτον, διότι ἄν ἔνας ἀλλοδαπός ἔχει παρακολουθήσει συστηματικά τό Γυμνάσιο καί τό Λύκειο καί ἄν πράγματι ἐνδιαφέρεται νά σπουδάσει σέ ἑλληνικό Πανεπιστήμιο, τότε πρέπει νά ὑποστῆ ἀπαιτητική ἐξέταση στή γλῶσσα μας. Ἄν ἔχει κενά ἄς παρακολουθήσει ἐνισχυτικά μαθήματα ἑλληνικῆς καί μετά ἄς ξαναδώσει ἐξετάσεις. Δεύτερον, διότι δέν εἶναι παιδαγωγικῶς σωστό νά κατεβάζουμε συνεχῶς τό ἐπίπεδο τῶν γνώσεων καί τῶν ἀπαιτήσεων στό ὄνομα κάποιων λαϊκιστικῶν δικαιολογιῶν. Τό σχολεῖο δέν ἀπευθύνεται μόνο στούς ἀδύναμους μαθητές. Σκοπός τῆς παιδείας εἶναι νά ἀνεβάσει τό ἐπίπεδο τῶν μαθητῶν ἡμεδαπῶν καί ἀλλοδαπῶν, ὄχι νά προσαρμόζεται στίς ὅποιες ἀδυναμίες τους. Τρίτον, καμμία χώρα πού σέβεται τήν γλῶσσα της καί τήν ἐθνική της ἀξιοπρέπεια δέν κάνει ἐκπτώσεις σέ ἐξετάσεις ἐθνικοῦ ἐπιπέδου γιά νά γίνει συμπαθής σέ διάφορες μειοψηφίες. Εἴδατε ποτέ τά βρετανικά καί ἀμερικανικά ἱδρύματα, πού διεξάγουν διεθνῶς τίς ἐξετάσεις ἐπαρκείας ( Proficiency), ἤ τό Γαλλικό/Γερμανικό/ Ἰταλικό Ἰνστιτοῦτο πού ὀργανώνουν παγκοσμίως ἀντίστοιχες ἐξετάσεις γλωσσικῆς ἐπαρκείας νά κάνουν χάρες καί διευκολύνσεις γιά συγκεκριμένη ὁμάδα ὑποψηφίων πού δέν ἔχει μητρική γλῶσσα τήν γλῶσσα στήν ὁποία ἐξετάζεται; Προφανῶς ὄχι! Ὅταν ἐξετάζεσαι γιά νά ἐλεγχθεῖ ἡ ἐπάρκειά σου σέ μία γλῶσσα καί γιά νά γίνεις ὁ αὐριανός ἐπιστήμων, ὁ ὁποῖος θά κληθεῖ νά διατυπώσει ἰδέες καί νοήματα μέ σαφήνεια, τότε ὑποχρεοῦσαι νά γνωρίζεις κάτι παραπάνω ἀπό τό «καλήμέρα» καί «καλησπέρα» εἴτε γεννήθηκες στήν Ἑλλάδα εἴτε ὄχι. Καί σέ τελευταία ἀνάλυση τούς ἀλλοδαπούς μαθητές θά τούς βοηθήσουμε νά ἐνταχθοῦν στήν ἑλληνική κοινωνία διδάσκοντάς τους καλά καί ἀπαιτητικά τή Νέα Ἑλληνική. Καί τοῦτο ἰσχύει ἀκόμη περισσότερο γιά τούς ἑλληνόπαιδες , τούς ὁποίους ἡ χαλάρωση τῶν σχολικῶν ἀπαιτήσεων τούς ἔχει ἀφήσει νά ἐπιμορφώνονται γλωσσικῶς ἀπό ἀγράμματες τραγουδίστριες, ἡμιμαθεῖς τηλεοπτικούς ἀστέρες καί ἄλλους καταστροφεῖς τῆς πλούσιας καί διαχρονικῆς ἑλληνικῆς γλώσσας.

Τί ἀπέγιναν τελικά ὅλες οἱ προσδοκίες τῶν γλωσσικῶν μεταρρυθμιστῶν; Τό μονοτονικό ἐπεβλήθη ἐν μιᾷ νυκτί χωρίς σοβαρή συζήτηση στήν Βουλή τῶν Ἑλλήνων τόν Ἰανουάριο τοῦ 1982 μέ τήν δικαιολογία ὅτι ἔτσι θά μάθουν καλύτερη ὀρθογραφία οἱ νέοι μας. Τό ἀποτέλεσμα διέψευσε τούς μονοτονιστές. Ἠ Ἔκθεση Ἰδεῶν οὐσιαστικά καταργήθηκε καί ἀντικατστάθηκε ἀπό μία ἐμμονή στήν κατασκευή περιλήψεων σάν νά πρόκειται ὅλοι οἱ νέοι μας νά ἐργασθοῦν ὡς δημοσιογράφοι στήν σύνταξη συνοπτικοῦ δελτίου εἰδήσεων. Τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, πηγή ἐμπνεύσεως καί ἐτυμολογίας γιά χιλιάδες σύγχρονες λέξεις ἑλληνικές καί ξένες, ἔχουν καταδικασθεῖ σέ σιωπηρή ἀλλά ἐμφανῆ ὑποτίμηση στό ὄνομα τῆς τεχνοκρατικῆς παιδείας καί τῆς παγκοσμιοποιήσεως. Σοβαροί ποιητές καί λογοτέχνες μας ἐξοβελίζονται ἀπό τά σχολικά βιβλία λογοτεχνίας ὡς δῆθεν «ἐθνικιστές», «παλαιῶν ἀρχῶν» κλπ. Καί ἀντικαθίστανται ἀπό συγγραφεῖς ἀμφιβόλου ποιότητος καί κενούς ἀξιῶν καί νοημάτων. Δέν μᾶς χρειάζονται ὁ Σολωμός καί ὁ Παλαμᾶς. Τώρα γίναμε μοντέρνοι. Δίνουμε στά παιδιά μας διάγφορα ἄγνωστα ὀνόματα μέ μοναδικό προσόν ὅτι χλευάζουν τά ἱερά καί τά ὅσια, τήν πατρίδα, τίς παραδόσεις καί τά ἔθιμα τοῦ λαοῦ μας. «Μή θρησκευτικά πρός Θεοῦ» ὅπως ἔγραφε ὁ Ἀλ. Παπαδιαμάντης εἰρωνευόμενος τούς ἐπικριτές του!

Ἀποτέλεσμα ὅλων αὐτῶν εἶναι νά μειώνεται διαρκῶς ἡ γλωσσική καί ἐκφραστική ἱκανότητα τῶν παιδιῶν μας. Δέν εὐθύνονται οἱ νέοι μας. Ἐμεῖς οἱ μεγαλύτεροι ευθυνόμαστε. Δέν μοῦ ἀρέσει νά γυρίζω συνεχῶς πρός τό παρελθόν, ἀλλά ὅσοι ἀποφοιτήσαμε ἀπό τή Μέση Παιδεία σέ προηγούμενες δεεκαετίες καί Ἀρχαῖα μάθαμε καί Καθαρεύουσα καί Δημοτική καί δόξα τῷ Θεῷ χειριζόμαστε ἱκανοποιητικά τήν ἑλληνική σέ ὅποιον τομέα τῆς κοινωνικῆς ζωῆς κι ἄν βρισκόμαστε. Γιατί στεροῦμε τους νέους μας ἀπό τήν μαγεία καί τόν πλοῦτο τῆς γλώωσας μας; Γιατί τούς ἀδικοῦμε ἀποκόπτοντάς τους ἀπό μία γλωσσική κληρονομιά χιλιάδων ἐτῶν στό ὄνομα τοῦ δῆθεν μοντερνισμοῦ καί τῆς ψευδοπροόδου; Τό πρόβλημα φοβοῦμαι ὅτι θά γίνει μεγαλύτερο ἐάν καί ὅταν ἱδρυθοῦν στήν χώρα μας νομίμως τά ἰδιωτικά πανεπιστήμια, πολλά ἐκ τῶν ὁποίων θά εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου ἀγγλόφωνα. Ἤδη στήν Κύπρο λειτουργοῦν δύο ἰδιωτικά Α.Ε.Ι., τά ὁποῖα ἔχουν ἐξοβελίσει τήν ἑλληνική γλῶσσα.

Στήν ἐποχή τῆς παντοδυναμίας τῆς Ρώμης καί τῆς λατινικῆς γλώσσας ὁ Ἑλληνισμός διεσώθη διότι συνέχισε νά ὁμιλεῖ καί νά διδάσκει στήν γλῶσσα του. Σήμερα κάποιοι μᾶς προτείνουν νά ἐνσωματωθοῦμε στήν παγκοσμιοποίηση, ἡ ὁποία προτιμᾶ τήν ἀγγλική γλῶσσα. Ἐλπίζω νά ἐπιβιώσουμε ἐθνικῶς κάι γλωσσικῶς ἀκολουθῶντας τά διδάγματα τῆς Ἱστορίας. Θά μαθαίνουμε καί μία καί δύο ξένες γλῶσσς. Ἀλλά δέν θά προδώσουμε τήν ἑλληνική γλῶσσα μας. Ἄς ἐξοβελίσουμε, λοιπόν, τά ψεγάδια τοῦ ψευτομοντερνισμοῦ καί ὄχι τήν γλῶσσα μας. Διότι θά εἴμαστε ὑπόλογοι καί «ὑπόδικοι» στό δικαστήριο τῆς Ἱστορίας τῶν πολιτισμῶν. Καί γιά νά θυμηθοῦμε τόν Κωστῆ Παλαμᾶ «κριτές θά μᾶς δικάσουν οἱ ἀγέννητοι, οἱ νεκροί»!