ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Γλωσσικό ζήτημα λεγόταν «η διαφορά που υπήρχε μέχρι το 1976 ανάμεσα στην προφορική γλώσσα του λαού και την επίσημη γραπτή».

Με την εμφάνιση του αττικισμού κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους αρχίζει για την ελληνική γλώσσα η διγλωσσία. Δηλ. ενώ π.χ. άλλοι έλεγαν "η τάξη της τάξης, οι τάξεις, ψάρι, λάδι, κυβέρνηση, κήρυκας, κρεοπώλης.., άλλοι έλεγαν "η τάξις, τση τάξης, οι τάξες, ιχθύς, ελαιόλαδο, κυβέρνησις, τελάλης, χασάπης, "...., άλλοι «η τάξις, της τάξεως, οι τάξεις, οψάριον, έλαιον γκουβέρνο.., ανάλογα με την καταγωγή και την μόρφωση του καθενός. Προ αυτού, μοιραίως και δικαίως, έγινε ξεσηκωμός "κεκανονισμού" της γλώσσας από τους ανθρώπους των γραμμάτων (δημοσιογράφους, λογοτέχνες, συγγραφείς,..). Πώς όμως θα γινόταν αυτό δε συμφωνούσαν. Εμπρός σ' αυτό άρχισε ένας πόλεμος επιχειρημάτων μεταξύ των καθαρευουσιάνων ( όπως έλεγαν τότε αυτούς που ήθελαν την επιστροφή στην αρχαία ελληνική και κυρίως στην της Αττικής του Ε' π.Χ. αι. ) και των δημοτικιστών (όπως έλεγαν αυτούς που ήθελαν την νέα) - εξ αυτού και νεοελληνικό γλωσσικό ζήτημα.

Καθαρευουσιάνοι: Λ. Φωτιάδης, Α. Γαζής, Ν. Δούκας, Ν. Θεοτόκης, Π, Κοδρικάς, Π. Σούτσος, Κ. Κόντος, κ.α.

Δημοτικιστές: Ρήγας Φεραίος, Γ. Κωσταντάς, Δ. Φιλιππίδης, Ι. Βηλαράς, Α. Χριστόπουλος, Δ. Σολωμός, Δ. Βερναρδάκης, Γ. Ψυχάρης, Μ. Τριανταφυλλίδης κ.α.

Κάπου στην μέση ο Α. Κοραής.

Στο τέλος ανακατεύτηκε και η πολιτική! Οι κεντροδεξιοί από αρχαϊκό ελληνικό ρομαντισμό ήθελαν την επιστροφή στην αρχαία ελληνική, ως περίπου της Αττικής του 5ου π.Χ. αι., κάτι που δεν ήθελαν οι κεντροαριστεροί, επειδή αυτό το θεωρούσαν ουτοπία ή κάτι δύσκολο να επιτευχθεί. Αυτοί ήθελαν την ελληνική γλώσσα όπως την είχαν διαμορφώσει ο χρόνος και οι καταστάσεις. Τελικά επικράτησαν οι κεντροδεξιοί και στα σχολεία άρχισε η σχετική εκπαίδευση. Μέχρι να επιτευχθεί η επιθυμητή γλώσσα, οι Έλληνες μιλούσαν την νέα ελληνική κάπως όπως σήμερα, και έγραφαν στα επίσημα έγγραφα, στα σχολεία... αλλιώς, μια γλώσσα σχετική με την αρχαία διάλεκτο της Αττικής. Ενώ π.χ. οι Έλληνες έλεγαν "η Αθήνα, η τάξη...." έπρεπε να γράφουν " Αι Αθήναι, η τάξις".. Η γλώσσα αυτή λεγόταν από τους αρχαϊστές καθαρεύουσα, επειδή απαιτούσε μόνο ελληνικές λέξεις και όχι ξένες, δηλ. να είναι καθαρά (ελληνική), άρα (ξε)κάθαρη νοητικά.

Όμως η επιθυμητή επιστροφή της αρχαίας ελληνικής γλώσσας δεν επιτεύχθηκε και αυτό ήταν επόμενο, αφού:

Από την μια στα σχολεία οι μαθητές διδάσκονταν περίπου την αρχαία Αττική διάλεκτο και από την άλλη στα σπίτια, στην εργασία.. μιλιόταν η κατά τόπους διάλεκτος (κρητική, βλάχικη...) ή μια γλώσσα ως περίπου η σημερινή ελληνική δημοτική γλώσσα.

Η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός που συνεχώς εξελίσσεται, εμπλουτίζεται, βελτιώνεται.., άρα δεν μπορείς να την πας πίσω, πρβλ π.χ. ότι:

α) Η αλλαγή μορφής και κλίσης σε μερικές ομάδες λέξεων δεν έγινε τυχαία, αλλά όμοια με άλλες και για πρακτικούς λόγους (απλοποίηση), πρβλ π.χ. ότι: τα ουσιαστικά σε -ις: τάξις, πράξις... μεταπλάστηκαν σε -η, για να γίνουν-κλίνονται όπως και τα άλλα θηλυκά: πηγή, νίκη..

β) Πολλές λέξεις στο χρόνο μεταβάλλονται φθογγικά για ευφωνία ή σημασιολογική διαφοροποίηση, π.χ.: χώρα (γεωγραφική) & χώρα > ώρα (χρονική), γράφμα > γράμμα, συνμαθητής > συμμαθητής..

γ) Πολλές λέξεις που σήμαιναν παλιά ανδρικά επαγγέλματα τώρα έγιναν διγενείς, επειδή τώρα τα επαγγέλματα αυτά γίνονται και από τις γυναίκες, π.χ.: ο γιατρός & η γιατρός ή γιατρίνα, ο έμπορος > ο η έμπορος ή ο έμπορας & η εμπόρισσα......

Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού ήταν άλλα να λέγονται στο σχολείο και άλλα στο σπίτι ή στην δουλειά ( Στις εκθέσεις π.χ. στο σχολείο τα παιδιά έγραφαν π.χ. "αι μητέρες, εις τας Αθήνας"... και στο σπίτι έλεγαν "οι μανάδες, στην Αθήνα"..) με συνέπεια πολλοί μαθητές να παθαίνουν γλωσσική σύγχυση ή σχολική αποστροφή.

Προ αυτού, μια δεξιά κυβέρνηση το 1976, αυτή με Πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή, παρά την προ πολλού διαφωνία της παράταξης για την μη καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας, καθιέρωσε αβίαστα την σύγχρονη ελληνική ή δημοτική γλώσσα με το τυπολογικό (λεξιλόγιο & κλίση) που αναφέρεται στο βιβλίο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ (Έκδοση ΟΑΕΔ, Αθήνα 1976).

Το μονοτονικό σύστημα καθιερώθηκε το 1982 με την Κυβέρνηση των σοσιαλιστών και Πρωθυπουργό τον Α. Παπανδρέου. Η καθιέρωσή του έγινε, για να γίνει πιο εύκολη η ελληνική γραφή. Ωστόσο ήταν και αξίωση των χρηστών των Ηλεκτρονικών υπολογιστών, επειδή το πληκτρολόγιο των υπολογιστών μέχρι τότε δεν περιείχε πλήκτρα για σημεία, επειδή το λατινικό αλφάβητο δεν έχει σημεία (= τα πνεύματα, τα τονικά σημάδια και τα διαλυτικά).

Σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της νέας μορφής της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας έπαιξε ο γλωσσολόγος Μ. Τριανταφυλλίδης (Γραμματική Δημοτικής Ελληνικής Γλώσσας), αλλά και πολλοί δημοσιογράφοι και λογοτέχνες της εποχής.