Ποτέ ξανά κίτρινα δόντια

Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2007

Ἀκηκόαμεν καὶ ἀπεκωφώθημεν

"Η πλειοψηφία των ερωτευμένων" αντί "Η πλειονότητα των ερωτευμένων"
Σχόλιο: η λέξη πλειοψηφία σημαίνει κυρίως το μεγαλύτερο μέρος των ψήφων ή των ψηφοφόρων.

"Η γραβάτα στιγματίζει το ντύσιμο του άνδρα" αντί "Η γραβάτα τονίζει το ντύσιμο του άνδρα"
Σχόλιο: το ρήμα "στιγματίζω" σημαίνει κυρίως προσάπτω ηθική μομφή.

"Η Μύκονο, η Πάρο, η οδό, η λεωφόρο..." αντί "Η Μύκονος, η Πάρος, η οδός, η λεωφόρος..."
Σχόλιο: επειδή η κατάληξη στην ονομαστική πτώση του ενικού αριθμού των ουσιαστικών ονομάτων είναι χαρακτηριστικό του αρσενικού γένους (ο άνθρωπος {+ς}, η γάτα {-ς}) υπάρχουν ομιλητές που αφαιρούν ιδιοβούλως το τελικο -ς από φόβο μήπως αλλάξει φύλο το όνομα...


"Ο προσεχές χειμώνας, η συνεχή αύξηση, τον συνήθης τρόπο" αντί "Ο προσεχής χειμώνας, η συνεχής αύξηση, τον συνήθη τρόπο"
Σχόλιο
: αχ, αυτά τα ταλαίπωρα τριτόκλιτα επίθετα...

ενικός αριθμός

αρσενικό, θηλυκό

ουδέτερο

ο, η συνεχής (π.χ., πόλεμος)

το συνεχές (π.χ., πρόβλημα)

του, της συνεχούς

του συνεχούς

τον, την συνεχή

το συνεχές

πληθυντικός αριθμός

αρσενικό, θηλυκό

ουδέτερο

οι συνεχείς

τα συνεχή

των συνεχών

των συνεχών

τους, τις συνεχείς

τα συνεχή

*το αρσενικό και το θηλυκό συμπίπτουν πλήρως


"Ασχολήθηκε εξ απαλών ονύχων με το θέμα" αντί "ασχολήθηκε ακροθιγώς με το θέμα"
Σχόλιο: "εξ απαλών ονύχων" σημαίνει από μικρή ηλικία, από τότε που τα νύχια ήταν μαλακά και ασυνήθιστα στις ταλαιπωρίες της ζωής.
π.χ. "Αισθανόμουν εξ απαλών ονύχων έλξη προς το αντίθετο φύλο".
"Ακροθιγώς" σημαίνει επιφανειακά, όχι σε βάθος αλλά επιπόλαια, στην επιπολή (επιφάνεια).


"Τα τεκταινόμενα στη βουλή" αντί "τα συμβαίνοντα στη βουλή"
Σχόλιο: το ρήμα "τεκταίνομαι" έχει κακή σημασία και σημαίνει "τα σχεδιαζόμενα με δόλο", π.χ., "Τί τεκταίνεσαι πίσω από την πλάτη μου, λωποδύτα;"


"Στη σύσκεψη της οικονομικής επιτροπής παραβρέθηκαν οι υπουργοί" αντί "στη σύσκεψη της οικονομικής επιτροπής παρέστησαν οι υπουργοί".
Σχόλιο: το ρήμα "παρευρίσκομαι ή παραβρίσκομαι" δηλώνει (λόγω της πρόθεσης) "το παρεπόμενο, το τυχαίο, το περιστασιακό" της συνάντησης ή της κατάστασης. Δηλαδή σημαίνει ότι κάποιος είναι παρών τυχαία και όχι για κάποιο ειδικό λόγο. Ένας υπουργός όμως δεν παραβρίσκεται απλώς αλλά παρίσταται ειδικώς (ή μήπως τελικά όχι;).

"Μπορείς να ξαναεπαναλάβεις;" ή "Μπορείς να επαναλάβεις άλλη μια φορά;" αντί "Μπορείς να επαναλάβεις;" σκέτο.
Σχόλιο: πλεονασμός, όπως το "Εγώ προσωπικά για τον εαυτό μου πιστεύω...".


"Υπέγραψε, επανέλαβε, προσέθεσε, ανέλαβε, επέβαλε, αντέδρασε, επέμενε" αντί "Υπόγραψε, επανάλαβε, πρόσθεσε"
Σχόλιο: ηπροστακτική δεν παίρνει (συλλαβική) αύξηση. Έτσι λέμε "Υπόγραψε εδώ! Επανάλαβε αυτό που είπες! Πρόσθεσε αυτή την παραγγελία. Ανάλαβε τις ευθύνες σου! Επίβαλε την τάξη. Αντίδρασε στον κομφορμισμό! Επίμεινε στην κλήση του αριθμού μέχρι να απαντήσουν" και όχι "Υπέγραψε, επανέλαβε, προσέθεσε, ανέλαβε, επέβαλε, αντέδρασε, επέμενε", εκτός και αν αναφερόμαστε στο παρελθόν.


Ανθρώποι, πολέμοι, δημάρχοι αντί άνθρωποι, πόλεμοι, δήμαρχοι
Σχόλιο: επειδή στις δύο από τις τρεις πτώσεις του πληθυντικού ο τόνος βρίσκεται στην παραλήγουσα, η δύναμη της αναλογίας, η οποία είναι καταλυτική στην καθημερινή γλωσσική πραγματικότητα, έλκει και την ονομαστική:

όνομα

απεικόνιση τονισμού των συλλαβών

άνθρωποι

΄ | - | -

ανθρώπων

- | ΄ | -

ανθρώπους

- | ΄ | -

Το "λάθος" εν προκειμένω είναι μια προσπάθεια των ομιλητών της ελληνικής να κάνουν πιο "κανονικό" και αρμονικό (κατά την περίσταση και την άποψή τους πάντοτε) το γλωσσικό τους σύστημα.


Όλες οι ώρες είναι στον πληθυντικό εκτός από μία: τη μία.
Άρα: η/τη/στη μία η ώρα και όχι οι/τις/στις μια η ώρα. "Θα σε δω στη μια (όχι: στις μια)".

"Είναι άνθρωποι που την κακήν ώρα την έχουν μέσα τους."
Κ.Γ.Καρυωτάκης "Ο πόνος του ανθρώπου"

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ

Βάρβαρος ,-ον (επίθ.) - [ηχοποίητη λέξη για έκφραση ήχου ξένης γλώσσας]. ο μη ελληνικός , ξένος, βάρβαρος, αμόρφωτος ,ανελεύθερος ,απολίτιστος ,κτηνώδης ,βάρβαροι(ουσ.).Οι μη Έλληνες,οι ξένοι κυρίως οι Μήδοι και οι Πέρσες .παράγ. βαρβαρικός,βίαιος, το βαρβαρικόν,οι βάρβαροι, βαρβαρόομαι –ουμαι (ρ. παθητικό) γίνομαι βάρβαρος, βεβαρβαρωμένος -η -ον (μτχ. παθ. πρχ), ακατάληπτος, ξενικός, συνθ. βαρβαρόφωνος, -ον(επίθ.),αυτός που μιλάει ξένη γλώσσα, αυτός που δεν μιλάει σωστά τα ελληνικά. Όταν αναφέρεται σε Έλληνες όπως Σπαρτιάτες,Μακεδόνες, Ηπειρώτες,Θεσσαλούς και άλλους υποδηλώνει την χρήση ελληνικής διαλέκτου πλην της Αττικής ( των Αθηναίων) η πολιτιστικό επίπεδο χαμηλότερο από αυτό των Αθηναίων . Συνήθης προσβλητικός χαρακτηρισμός των Αθηναίων για τους υπόλοιπους Έλληνες. Υποτιμητική εξύβριση μεταξύ ελληνικών εθνών.

Βαρβαρίζω ρ. [βάρβαρος] ,μελλ. αττ. βαρβαριώ,Μιλώ η φέρομαι ως βάρβαρος (ενώ είμαι Έλληνας) , παίρνω το μέρος των βαρβάρων «μηδίζω» ,Παραβαίνω τους κανόνες της ελληνικής γλώσσας, Κάνω γραμματικό λάθος ,παραγ. βαρβαρισμός ο (ουσ.) ,Γραμματικό λάθος, Εσφαλμένη χρήση της ελληνικής γλώσσας, βαρβαριστί (επιρ.) Κατά βαρβαρικό τρόπο, Στη βαρβαρική γλώσσα.

Βαρβαρόφυλος [επίθετο δικατάληκτο] ,βάρβαρος στην φυλή # αλλοεθνής ,μη Έλλην στο έθνος

Φιλέλλην -ηνος ,-η ,-ο (επίθ.) [φίλος+Έλλην] Ξένος που αγαπά την Ελλάδα και τους Έλληνες, Έλληνας πατριώτης πανελλήνιος(όχι μόνο της ιδιαίτερης Πατρίδος του Τότε είναι φιλόπατρις) στην αρχαιότητα ,φιλέλληνας αντίθ. μισέλληνας

ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟ-ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟ=0-1

Πολυτονιάται, στα 2050 μ.Χ.

Το σύστημα το πολυτονικό οι Πολυτονιάται
Εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοι
Με προοδευτικούς, κουλτουριαρέους και γλωσσολόγους
Το μόνο που τους έμενε πολυτονικό
Ήταν μια μυστική γιορτή, με οξείες και με περισπωμένες.
Κι είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής
Κανόνες τονισμού να απαγγέλλουν,
Που μόλις πια τους καταλάμβαναν ολίγοι:
«Η προπαραλήγουσα ποτέ δεν στεφανούται
Όταν τους προεξανισταμένους εν τοις αγώσι ραπίζουσι.
Αχ, άμα, αδέρφια, ενεθυμούμασταν το δίγαμμα και τη δασεία,
Δεν θα παθαίναμε όλοι μας σαν κόπανοι τη δυσλεξία».
Και έτσι μελαγχολικά ετέλειωνε συνήθως η εορτή των.
Γιατί θυμούνταν που ήσαν πολυτονιστές κι αυτοί μία φορά
Και είχαν για καμάρι τη βιτσιά του δάσκαλου για το έψιλον περισπωμένη.
Και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,
Να γράφουν και να ομιλούν ελληνοαγγλικά,
Βγαλμένοι, φευ και τρισαλί, από τον πο-λυ-το-νι-σμό.

Τελικά δεν θα σχολιάσω πολλά· το παράθεμα στο μέσο του ποιήματος, που παντρεύει τον Μουφλουζέλη με τον Πλούταρχο (όχι τον τραγουδιστή) είναι από τον βίο του Θεμιστοκλέους, όπου διαβάζουμε

τοῦ γὰρ Εὐρυβιάδου πρὸς αὐτὸν εἰπόντος· ὦ Θεμιστόκλεις͵ ἐν τοῖς ἀγῶσι τοὺς προεξανισταμένους ῥαπίζουσι͵ ναί εἶπεν ὁ Θεμιστοκλῆς͵ ἀλλὰ τοὺς ἀπολειφθέντας οὐ στεφανοῦσιν

δηλαδή όταν ο Θεμιστοκλής, σε μια σύσκεψη στρατηγών με θέμα τον τόπο που θα γίνει η ναυμαχία (τελικά έγινε στη Σαλαμίνα) το 480 π.Χ, πήρε το λόγο διακόπτοντας τον αρχιστράτηγο των Ελλήνων Ευρυβιάδη, τότε του απάντησε ο τελευταίος: "Ω Θεμιστοκλή, στους αγώνες αυτούς που ξεκινούν πριν δωθεί το σύνθημα τους χτυπούν", και ο Θεμιστοκλής απάντησε:"ναι, αλλά αυτούς που υπολείπονται (μένουν πίσω) δεν τους στεφανώνουν"

Στη συνέχεια ο Ευρυβιάδης προσπάθησε να τον χτυπήσει με το ραβδί του και ο Θεμιστοκλής του είπε το γνωστό:"Πάταξον μεν, άκουσον δε".

ενώ το ίδιο υπάρχει σε κάπως διαφορετική μορφή στα Αποφθέγματα βασιλέων πάλι του Πλουτάρχου αλλά και στις παροιμίες του Αποστολίου.

Κλείνω παραθέτοντας το καβαφικό ποίημα που βρίσκεται στην αφετηρία της παρωδίας. Είναι από τα "Ατελή", δηλαδή δεν το θεώρησε τελειωμένο ο ποιητής:

Ποσειδωνιάται

Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται
εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοι
με Τυρρηνούς και με Λατίνους κι άλλους ξένους.
Το μόνο που τους έμενε προγονικό
ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,
με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους.
Κι είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής
τα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται
και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε,
που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι.
Και πάντα μελαγχολικά τελείων’ η γιορτή τους.
Γιατί θυμούνταν που κι αυτοί ήσαν Έλληνες-
Ιταλιώται έναν καιρό κι αυτοί.
και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,
να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι –ω συμφορά!- απ’ τον ελληνισμό.

(Ανέκδοτα ποιήματα, εκδ. Ίκαρος 1982)

ΈΝΑΣ ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ο πρώην πρωθυπουργός και καθηγητής κ. Ξενοφών Ζολώτας είχε εκφωνήσει δύο λόγους στην Ουάσιγκτον (στις 26 Σεπτεμβρίου 1957 και στις 2 Οκτωβρίου 1959), οι οποίοι έμειναν μνημειώδεις. Αιτία ως προς αυτό δεν ήταν μόνο το περιεχόμενό τους αλλά και η γλώσσα τους.

Υποτίθεται ότι η γλώσσα των λόγων ήταν η αγγλική. Κατ' ουσίαν όμως, με την αφαίρεση λίγων συνδέσμων, άρθρων και προθέσεων η γλώσσα είναι η Ελληνική.

Το ακροατήριό του αποτελούσαν οι σύνεδροι της Διεθνούς Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και δεν αντιμετώπισαν τότε κανένα πρόβλημα στην κατανόηση του προφορικού κειμένου που ανέγνωσε ο Έλληνας καθηγητής.

Παραθέτω το δεύτερο λόγο (της 2ας Οκτωβρίου 1959) και την ελληνική του «μεταγραφή»...

Kyrie,

It is Zeus' anathema on our epoch and the heresy of our economic method and policies that we should agonize the Skylla of nomismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia.

It is not my idiosyncracy to be ironic or sarcastic but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although they emphatically stigmatize nomismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our policies should be based more on economic and less on political criteria. Our gnomon has to be a metron between economic strategic and philanthropic scopes.

In an epoch characterized by monopolies, oligopolies, monopolistic antagonism and polymorphous inelasticities, our policies have to be more orthological, but this should not be metamorphosed into plethorophobia, which is endemic among academic economists.

Nomismatic symmetry should not antagonize economic acme. A greater harmonization between the practices of the economic and nomismatic archons is basic.

Parallel to this we have to synchronize and harmonize more and more our economic and nomismatic policies panethnically. These scopes are more practicable now, when the prognostics of the political end economic barometer are halcyonic.

The history of our didimus organization on this sphere has been didactic and their gnostic practices will always be a tonic to the polyonymous and idiomorphous ethnical economies. The genesis of the programmed organization will dynamize these policies.

Therefore, I sympathize, although not without criticism one or two themes with the apostles and the hierarchy of our organs in their zeal to program orthodox economic and nomismatic policies.

I apologize for having tyranized you with my Hellenic phraseology. In my epilogue I emphasize my eulogy to the philoxenous aytochtons of this cosmopolitan metropolis and my encomium to you Kyrie, the stenographers.

Κύριοι,

Είναι "Διός ανάθεμα" στην εποχή μας και αίρεση της οικονομικής μας μεθόδου και της οικονομικής μας πολιτικής το ότι θα φέρναμε σε αγωνία την Σκύλλα του νομισματικού πληθωρισμού και τη Χάρυβδη της οικονομικής μας αναιμίας.

Δεν είναι στην ιδιοσυγκρασία μου να είμαι ειρωνικός ή σαρκαστικός αλλά η διάγνωσή μου θα ήταν ότι οι πολιτικοί είναι μάλλον κρυπτοπληθωριστές. Αν και με έμφαση στιγματίζουν τον νομισματικό πληθωρισμό, τον ενεργοποιούν μέσω της τακτικής τους και των πρακτικών τους. Η πολιτική μας θα έπρεπε να βασίζεται περισσότερο σε οικονομικά και λιγότερο σε πολιτικά κριτήρια. Γνώμων μας πρέπει να είναι ένα μέτρο μεταξύ οικονομικής στρατηγικής και φιλανθρωπικής σκοπιάς.

Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από μονοπώλια, ολιγοπώλια, μονοπωλιακό ανταγωνισμό και πολύμορφες ανελαστικότητες, οι πολιτικές μας πρέπει να είναι πιο ορθολογιστικές, αλλά αυτό δεν θα έπρεπε να μεταμορφώνεται σε πληθωροφοβία, η οποία είναι ενδημική στους ακαδημαϊκούς οικονομολόγους.

Η νομισματική συμμετρία δεν θα έπρεπε να ανταγωνίζεται την οικονομική ακμή. Μια μεγαλύτερη εναρμόνιση μεταξύ των πρακτικών των οικονομικών και νομισματικών αρχόντων είναι βασική.

Παράλληλα με αυτό, πρέπει να εκσυγχρονίσουμε και να εναρμονίσουμε όλο και περισσότερο τις οικονομικές και νομισματικές μας πρακτικές πανεθνικώς. Αυτές οι θεωρήσεις είναι πιο εφαρμόσιμες τώρα, όταν τα προγνωστικά του πολιτικού και οικονομικού βαρομέτρου είναι αλκυονίδων ημερών αίθρια.

Η ιστορία της δίδυμης οργάνωσης σε αυτήν την σφαίρα είναι διδακτική και οι γνωστικές τους εφαρμογές θα είναι πάντα ένα τονωτικό στις πολυώνυμες και ιδιόμορφες εθνικές οικονομίες. Η γένεση μιας προγραμματισμένης οργάνωσης θα ενισχύσει αυτές τις πολιτικές.

Γι' αυτόν το λόγο αντιμετωπίζω με συμπάθεια, αλλά όχι χωρίς κριτική διάθεση, ένα ή δύο θέματα με τους αποστόλους της ιεραρχίας των οργάνων μας στον ζήλο τους να προγραμματίσουν ορθόδοξες οικονομικές και νομισματικές πολιτικές.

Απολογούμαι που σας τυράννησα με την ελληνική μου φρασεολογία. Στον επίλογό μου δίνω έμφαση στην ευλογία μου, προς τους φιλόξενους αυτόχθονες αυτής της κοσμοπολίτικης μητρόπολης καθώς και το εγκώμιό μου προς εσάς, κύριοι στενογράφοι.