Ποτέ ξανά κίτρινα δόντια

Δευτέρα 7 Ιουλίου 2008

Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ

Ζείρων Μαδαγασκάρη vkouvaros@malagasy.com


(Σχόλιο περί της υποβολομιαίας υποβάθμισης τού γραπτού ελληνικού λόγου υπό μορφήν διηγήματος)

"Εγέρθητι, ένδοξε Θηβαίε στρατηγέ,
λοξή φάλαγγα τα σκουπόξυλα τάξε
κι' έλα μαζί να καθαρίσουμε
τού Αβγείου τήν κόπρο !!! Ώ....
συγνώμη άν σούβγαλα το μάτι !
Εγώ "Αυγείου" έγραψα, μά, νά...
ο διορθωτής, ο τυπογράφος, βλέπεις,
τοίς "κείνων" ρήμασι πειθόμενοι...
Ποιοί "κείνοι"...στρατηγέ μου αγνοώ
πάντως Λακεδαιμόνιοι δέν είναι ..."


Γεννήθηκε το 1975 στήν Αθήνα, μοναχοπαίδι, αρτιμελής καί σε άρτια νοητική κατάσταση. Κατά την ονοματοδοσία του ένα χρόνο αργότερα ούτε πού πήγε το μυαλό μου σε ετυμολογική ανάλυση τού ονόματος πού κληρονόμησε από τον πατέρα μου. Άντε να σε φωνάζουμε "Νώντα", όπως τον παππού σου, μιά καί το "Επαμεινώνδας" πέφτει λίγο μακρύ.
Πήγε δημοτικό στόν Άλιμο, σε ένα ιδιωτικό σχολείο, πού μόλις είχε δεχτεί, όπως καί όλα τα ανά την ελληνική επικράτεια, τις νέες οδηγίες "απλούστευσης" της γραμματικής της "κοινής" καθομιλουμένης. Λόγω φόρτου εργασίας μου τότε, αλλά καί λόγω ξεσυνερίσματος πολλών αλλαγών, πού εύρισκα υποβολιμιαίες τού ελληνικού γραπτού λόγου, προτίμησα να απόσχω από οποιαδήποτε συνδρομή στην εκπαίδευση τού νεαρού βλαστού, προσλαμβάνοντας πρός τούτο μία νεαρή φιλόλογο, πού συγχρόνως τού μάθαινε καί λίγα γαλλικά. Διέκρινα όμως, με τον καιρό μία δυσκολία έκφρασης, μία τρομερή έλλειψη λεξιλογίου, μία γραμματική κι' ένα συντακτικό τσάτρα πάτρα, πού δέν άντεχα καί το έριχνα στήν πλάκα,αναγραμματίζοντας τό όνομα τού σχολείου του "Έμ βέβαια, στή σχολή Κουμπούρα πού φοιτάς, τι περιμένειις άλλο απ' το να γίνης κουμπούρας ;" (Λές κι' έφταιγε το δόλιο το σχολείο κι' οι δασκάλοι του γιά τις αποφάσεις τών "φωστήρων" να βάλουν την ελληνική γλώσσα στό κρεββάτι τού Προκρούστη).
"Μά τί τά βάζεις μαζί του καί με το σχολείο:" έμπαινε στή μέση η γυναίκα μου ρίχνοντας λάδι στή φωτιά. "Δέν βλέπεις πού το παιδί είναι δυσλεξικό :"
"Δυσλεξικό είναι το μάτι σου" της απαντούσα. Ή μάλλον, όχι, τώρα πού το σκέφτομαι, σάν νάχης δίκηο, ναί, ναί, δυσλεξικός έγινε ο Επαμεινώνδας, όπως κι' όλα τα Ελληνόπουλα, οι συμμαθητές του. Καί ξέρεις ποιό θα είναι το επόμενο βήμα ; Νά καταντήσουν όλοι τους α-λεξικοί μέσα στά χρόνια πού θά'ρθουν. Γιά απλές, απλούστατες λέξεις, πού εμείς μάθαμε στό άψε σβύσε, εκείνοι να πρέπη να μας ρωτάνε. "Μπαμπά, τι θα πή "καρατόμηση" ; τί θα πή "τέμνω", ά !!.., ώστε η τομή προέρχεται από το "τέμνω" καί πώς είπες ότι είναι στόν μέλλοντα ; "τμήσω" ; εξ' ού κατάτμηση... ώ, ρε φάση η καθαρεύουσα πού μαθαίνατε !"
Ήτανε όμως πολύ παρατηρητικός ο Επαμεινώνδας. Μιά μέρα με ρώτησε. "Μπαμπά γιατί σε μερικές εφημερίδες βλέπω γραμμένο "καινούργιο" καί σε άλλες "καινούριο", ποιό είναι το σωστό ;"
"Τό σωστό είναι το "καινούργιο" τού απάντησα, "πού προέρχεται από το "καινόν-έργον" όπου "καινόν" = "νέον". "Καί το "καινούριο" πώς το βγάλανε ;" "Άν θές να καλαμπουρήσουμε" απάντησα, "μάλλον από τά "καινά ούρα" τά νέα κατρουλιά μέ τα οποία κατουράνε τή γλώσσα μας οι σπουδαίοι εργολάβοι της γλωσσικής μας ανασυγκρότησης."
"Πολύ ωραίο, μπαμπά, όμως έχω άλλη μία ερώτηση, ή μάλλον δύο. Γιατί ενώ μέχρι πρό τινος έβλεπα γραμμένο μοτοσυκλέττα, μέ ύψιλον, τώρα βλέπω μοτοσικλέττα μέ γιώτα ;"
"Διότι οι λέξεις κυκλοφορούν παγκοσμίως, αγόρι μου, καί η κάθε γλώσσα δανείζεται ρίζες από τίς άλλες. Αυτό οφείλει να γίνεται με τον δέοντα σεβασμό από όλους στη ορθογραφία των δανείων καί τών μεταφράσεων. Έτσι, οι Γάλλοι, έχοντας πάρει από εμάς μέσω της λατινικής τή λέξη "κύκλος" πού την εισήγαγαν στό λεξιλόγιό τους ως "cycle", φροντίζοντας με κάθε σεβασμό να διατηρήσουν το ελληνικώτατο ύψιλον, όταν ήρθε η στιγμή να δώσουν όνομα στό δίτροχο αυτοκινούμενο όχημα πού κατασκεύασαν, το ονόμασαν "moto-cycle-tte", δημιουργώντας αυτοί πλέον τη δική τους σύνθετη λέξη με πρώτο συνθετικό το "moto" = κινητήρας. Αυτή τη λέξη αναγκάστηκε να καταχωρήση στά μητρώα της η ελληνική μας γλώσσα ως μερικό αντιδάνειο, έτσι προέκυψε η μοτοσυκλέττα."
"Καί γιατί τώρα το γράφουν μοτοσικλέττα" ρώτησε ο Επαμεινώνδας.
"Διότι, όπως είπαμε, οι μετά το 1976 ελληνορωμιοί "φωστήρες" όχι μόνο δέν επιδεικνύουν σεβασμό στήν ορθογραφία τών δανείων καί αντιδανείων, αλλά, απ' ότι φαίνεται, το ελληνικώτατο ύψιλον "τούς τη σπάει", όπως τούς τη σπάει το ωμέγα στο "ελληνικ-ώ-τατο", όπως τούς τη σπάει η διδασκαλία μακρών-βραχέων, τι λέμε τώρα, κάν'τα όλα όμικρον να τελειώνουμε, τί την ψάχνεις, μεγάλε ; Σεβασμός στήν ορθογραφία τών αντιδανείων, σιγά μή φάτε, έχουμε γλάρο"
"Μπαμπά, μιλάς όπως μιλάμε με τούς φίλους μου, το ξέρεις ; "
"Εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα, Νώντα μου, ότι γιά μάς τους μεγάλους είναι εύκολο να μιλήσουμε σάν καί σάς. Τό απογοητευτικό είναι ότι εσείς δέν μπορείτε πιά να μιλήσετε, πόσο μάλλον να γράψετε, όπως εμείς, αυτή δε η κατάσταση όλο καί επιδεινώνεται. Θά σού φέρω άλλο ένα παράδειγμα" πρόσθεσα με έναν αναστεναγμό, "πάρε τις λέξεις "χίππυς, Χόλλυγουντ, (Ελίζαμπεθ) Ταίηλορ, Ντίσνευ καί λοιπές εκατοντάδες, ή ίσως χιλιάδες πού βλέπουμε γραμμένες κάθε μέρα"....
"Μά αυτή ακριβώς είναι η τρίτη ερώτησή μου" , μέ διέκοψε ο Επαμεινώνδας. "Από κεί πού τις είχαμε συνηθίσει όλες γραμμένες με ύψιλον, τώρα τις βλέπουμε με γιώτα, χίππις, Χόλλιγουντ, Τέιλορ, Ντίσνει, κι' αυτό δέν μού αρέσει..."
"Ά, μπά, ώστε έτσι ; Καί γιατί δεν σου αρέσει Επαμεινώνδα ; "
"Γιατί άν, παρασυρμένος από την παραποιημένη (πρός χάριν "απλοποίησης") ελληνική ορθογραφία, ξεχαστώ ή αγνοώ τη γραφή hippys, Hollywood, Taylor, Disney, καί γράψω σέ κάποιον Αμερικάνο hippis, Holliwood, Teilor, Disnei, αυτόματα ο άνθρωπος θα με πάρη γιά κούτσουρο, γιά πουρνάρι..."
" Βεβαίως, διότι θα το θεωρήση έλλειψη σεβασμού πρός τη γλώσσα του, κι εσένα έναν αμόρφωτο γραικορωμιό" απάντησα
"Κι αυτό οι "φωστήρες" της απλοποίησης δέν το καταλαβαίνουν ;" ρώτησε ο Επαμεινώνδας.
"Ποιός είπε ότι δέν το καταλαβαίνουν. Τό καταλαβαίνουν καί το παρακαταλαβαίνουν. Καί τό επιζητούν. Αφού πίσω από κάθε τέτοια απλοποίηση κρύβεται καί μία σκοπιμότητα"
"Καί ποιά είιναι αυτή η σκοπιμότητα ;"
"Νά αποβλακωθή ο ρωμιός, νά ξεπέση πνευματικά, να παραμείνη γραικορωμαίος, γελοιοποιημένος, απομονωμένος μέσα στή θεοκρατία τού βυζαντισμού, πολίτης της μόνης χώρας στό δυτικό κόσμο πού έχει βάλει δραγουμάνο πάνω από το Υπουργείο Παιδείας το Υπουργείο Θρησκευμάτων, πού λύνει καί δένει στό χώρο, πού κατήργησε την αττική διάλεκτο τού Θουκυδίδη γιά να την αντικαταστήση με την αττική διάλεκτο τού Ιω.Χρυσοστόμου στη διδασκαλία τών αρχαίων ελληνικών, πού αυτοαφορίζεται κάθε χρόνο τήν Κυριακή της Μισαλλοδοξίας"...
"Πώς είπες τη λέξη, μπαμπά ;"
"Συγνώμην, Κυριακή Ορθοδοξίας, ήθελα να πώ, δέ βαρυέσαι, το ίδιο κάνειι..."
"Δέν κατάλαβα, τί γίνεται την Κυριακή τής Ορθοδοξίας ;"
"Βγαίνει ο αρχιεπίσκοπος καί αφορίζει, μέ πρώτο πρώτο τον εαυτό του, όλους τούς Έλληνες, πού ενδιαφέρονται ή ασχολούνται με τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής παιδείας καί φιλοσοφίας"
Συνοφρυωθηκε ο Επαμεινώνδας. Ύστερα, σάν να φωτίστηκε από κάτι, μέ κοίταξε στά μάτια καί είπε. "Μπαμπά, είχες γράψει κάποτε κάτι γιά την ετυμολογία τού ονόματός μου. Θά ήθελες να μού το αναλύσης, σε παρακαλώ ;"
" Βεβαίως, αγόρι μου. Επ - αμείνων - δάς = Η δάς πρός τά καλύτερα
Καί προφανώς διέθετε πολύ τέτοιο ανώτερο μυαλό ο Θηβαίος στρατηγός πού εφεύρε τη λοξή φάλαγγα καί κατατρόπωσε τόν αριθμητικά υπέρτερο καί έως τότε αήττητο στρατό τών Σπαρτιατών.
Ποιός λαός εκτός τών Ελλήνων μπορεί να φτάση στόν κολοφώνα τού φιλοσοφικού - ετυμολογικού διαλογισμού καί να πλάση όνομα θαύμα, να τό δώση στόν τιτλούχο κι αυτός επάξια να το τιμήση, να το αναβιβάση στήν υπέρτατη βαθμίδα τού νοήματός του ;
Κι όλα αυτά μέ 12 μόνο γράμματα σε 5 συλλαβές !!!
Νομίζω ότι ο πατέρας του, άν ήτανε αυτός, πρέπει να αποτάνθηκε στό Μαντείο τών Δελφών, απ όπου πήρε το χρησμό γιά τη μεγαλοφυία τού γιού του πού θά υλοποιούσε επακριβώς το νόημα τού ονόματος. Τώρα, είτε ο ίδιος ο πατέρας είτε η Πυθία εμπνεύσθηκε το όνομα, το γεγονός είναι ότι η σχέση αίτιου - αιτιατού αποδώθηκε με μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία τρόπο, αποκλείοντας τη σύμπτωση, κάτι πού πρέπει να κάνη υπερήφανους όχι μόνον εσένα καί όσους φέρουν αυτό το τρισένδοξο όνομα, αλλά καί όλους εμάς τούς υπόλοιπους απόγονους τού Θηβαίου αρχιστράτηγου.
Καταλαβαίνεις, λοιπόν τώρα, ποιά γλώσσα βάλθηκαν να μακελλέψουν οι μακελλάρηδες τού ελληνικού λόγου ; Τή μητέρα τών γλωσσών, το θαυμαστό αυτό αρχιτεκτόνημα σοφίας, κληρονομιά τού μέχρι τώρα αείζωου ελληνικού πνεύματος πρός τη γενηά σας καί τις γενηές τών παιδιών σας"
"Χμμμ, συμφωνώ με όσα λές, αλλά μήπως τα παραλές, ρε μπαμπά ;"
"Όχι, αγόρι μου, καί λιγα τούς προσάπτω. Μή νομίζης ότι έχω πάθει κάποια ψύχωση με το βρώμικο πόλεμο πού έχουν εξαπολύσει γιά τη διαγραφή-αντικατάσταση τού ύψιλον. Τά γεγονότα από μόνα τους μιλάνε καί τα γραπτά τους τούς ξεσκεπάζουν. Έλα πές μου, σε παρακαλώ, με τά γαλλικά καί τα Αγγλικά πού έμαθες, μπορείς να ερμηνεύσης από την ιατρική ορολογία την άγνωστη γιά σένα αγγλική λέξη "Cysticercosis", που είναι δάνειο από την ελληνική γλώσσα, ή μάλλον, γιά την ακρίβεια, ελληνογενής ξένος όρος ; Είναι μία πολύ επικίνδυνη ασθένεια είδους ταινίας, πού προέρχεται από τα κόπρανα τών χοίρων καί μεταδίδεται στόν άνθρωπο από τη βρώση είτε ακατάλληλων χοιρινών κρεάτων, είτε από λαχανικά μολυσμένα από χοιρινά περιττώματα."
" Νά σού πώ, μπαμπά, δέν φαίνεται καί πολύ δύσκολη η αποκωδικοποίηση τουλάχιστον ως πρός τό "Cysti", το πρώτο συνθετικό, πού πρέπει να σημαίνη "κύστις", 'ομως γιά τό "cercosis"... ομολογώ δέν πάει το μυαλό μου."
"Πολύ σωστά, γιέ μου, άν καί απόφοιτος της σχολής Κουμπούρα, το βρήκες. Ως πρός τό "cercosis" προέρχεται από το αρχαιοελληνικό "κέρκος" πού θα πή "ουρά". ("κερκόπορτα", άν καί σέ όλους μας είναι γνωστή η λέξη, υποθέτω ότι ακόμα κι' οι βυζαντινοί αγνοούσαν την αρχαιοελληνική ετυμολογία, πόσο μάλλον οι δασκάλοι πού σάς μιλάνε γι' αυτή την πόρτα της προδοσίας). Πές μου όμως τί σε βοήθησε γιά να κάνης την αποκωδικοποίηση στο πρώτο συνθετικό ;"
"Νομίζω ότι ήτανε τό ύψιλον, μπαμπά. Άν δεν υπήρχε, καί τό έβλεπα γραμμένο, άς πούμε "Cisti" θά ήταν αδύνατον να πάη ο νούς μου στήν "κύστι"
"Αποδέχεσαι λοιπόν, ότι οι ξένοι, αντίθετα με μάς, όταν δανείζονται ή μεταφράζουν ελληνικές λέξεις τό κάνουν μέ άκρατο σέβας πρός τούς γραμματικούς καί ορθογραφικούς κανόνες ώστε η ιχνηλάτηση από τη δανεισμένη ή μεταφρασμένη λέξη πρός την αρχική ρίζα να είναι όσο το δυνατόν ευκολώτερη. Όπως τό αυτο-κίνητο έγινε auto-mobile καί σε σύντμηση auto έτσι σκέτο, απ' όπου προέκυψε το auto-stop. Το οποίο η πρό τού 1976 επιμελής ελληνική γραμματεία με σεβασμό τό μετέφερε στήν ελληνική γραφή ως "ωτο-στόπ" υποδηλώνοντας έτσι ότι πηγή τού ωμέγα είναι ο αντίστοιχος γαλλικός διφθογγος au πού προφέρεται "ω" μακρόν καί όχι "ό-μικρον" βραχύ. Ούτως ώστε, όσο κουμπούρας κι' άν είναι ο Έλληνας να μή βγή να γράψη σε έναν Ευρωπαίο "otostop" γιατί ο τελευταίος θά φρικάρη καί δέν θα καταλάβη τίποτα όταν δή γραμμένη τη λέξη με ένα τόσο βαρύ ορθογραφικό σφάλμα."
"Ναί, μπαμπά, όπως στήν περίτωση τού "Κοιλάκανθου" τού προιστορικού ψαριού πού ακόμα ζεί στη Μαδαγασκάρη εδώ καί διακόσια εκατομμύρια χρόνια καί επωάζει τα αυγά στην κοιλιά του γιά να γεννήση ζωντανά ψαράκια. Έψαξα, όταν μού είπες στήν Ιντερνέτ στή γαλλική λέξη "Coelacanthe" καί το βρήκα αμέσως. Τί επιμέλεια στη χρησιμοποίηση τού "Coe" γιά την απόδοση τού ελληνικού "Κοι", τί σεβασμός στον δανεισμό από τα ελληνικά, μπράβο τους τούς Γάλλους !"
"Κι' ακόμα μιά φορά μπράβο τους πού τό αυγό τους το γράφουν, καί θα το γράφουν εις τον αιώνα τον άπαντα "oeuf" τρία φωνήεντα γιά την απόδοση ενός ειδικού έψιλον της γλώσσας τους, ενώ εμείς, άς'τα να πάνε, το ένα καί θεμελιακό φωνήεν τού αυγού τό ύψιλον το κάναμε βήτα, τρομάρα μας, "αβγό" κι' απορώ γιατί ακόμα δέν κάνανε τόν Αύγουστο "Άβγουστο", τήν αυγή "αβγή", τον Αυγερινό "Αβγερινό" καί τον Αυγεία "Αβγεία" (ή "Αβγία" ακόμη πιό απλουστευμένο). Καί νάτανε μόνο το "αυγό" στό στόχαστρο, Επαμεινώνδα...
"Τί άλλο είναι, μπαμπά ;" ρώτησε ο Επαμεινώνδας μέ φανερό ενδιαφέρον από την τροπή πού έπαιρνε η συζήτηση.
"Τό "αυτί", παιδί μου, το αρχαιοελληνικώτατο "ούς-ωτός. Αυτό το "αυτί" μερικοί μερικοί άρχισαν να το γράφουν "αφτί" Καί ξέρεις σε ποιά βάση στοιχειοθετούν αυτή τους την εξυπνάδα ; Ότι κατά τόν ελληνικό Μεσαίωνα της Φραγκοκρατίας, όπου αντίθετα με τη σημερινή εποχή η γλώσσα μας γράφονταν πολύ λιγώτερο από όσο μιλιότανε, το (ω)μέγα, αντίστοιχο τού φράγκικου au, διεσπάσθη σε a καί u. Τά "ώτα" , λοιπόν, (πληθυντικός τού "ούς" = αυτί) έγιναν auta και τά "ωά" (πληθυντικός του "ωόν" = αυγό) έγιναν aua. Η μεταβολή αυτή αυτομάτως συνεπήχθη τό πέρασμα στόν αρχαιοελληνικώτατο δίφθογγο "αυ" ο οποίος στήν πρώτη περίπτωση παίρνει τον ήχο af < afta καί με εισαγωγή τού i χάριν ευφωνίας γίνεται aftia < afti < αυτί, στή δε δεύτερη παίρνει τόν ήχο av < ava καί με τήν εισαγωγή τού g χάριν ευφωνίας γίνεται avga < avgo < αυγό.
Ως εδώ όλα καλά καί η ετυμολογική εξήγηση αποδεκτή. Τί τούς έκανε όμως να ασπασθούν ότι από τη διάσπαση τού (ω)μέγα ο προκύπτων δίφθογγος "αυ", πού στόν προφορικό λόγο αποδίδεται "αβ" καί "αφ" μπορεί να περάση καί στό γραπτό με αυτό το γράψιμο ; Καταλαβαίνεις γιά τί υπονόμευση μιλάμε ; Βαθμιαία κατάργηση τού δίφθογγου "αυ" καί όλων τών υπολοίπων, όπως το "ευ" μέ την τραγική κατάληξη της απομόνωσης-εξαφάνισης της γλώσσας μας, διά τού αποστρακισμού της στήν εξορία τού "Γραικο-ρωμιο- Μεσαίωνα" αφού θα παραμείνουμε μοναδικοί στόν κόσμο να γράφουμε "Άβγουστο" καί "εφχαριστία" όταν οι υπόλοιποι λαοί, πού πήραν από μάς τά φώτα τής ορθογραφίας κι' ετυμολογίας, γράφουν Augusto καί eucharistia. Υπάρχει κάτι πιό ανθελληνικό καί εξευτελιστικό από αυτό, γιέ μου ; "
"Έλα, ρε μπαμπά, μή γίνεσαι υποχόνδριος, αλλάζει η γλώσσα, δέ χαλάει. Νά, γιά παράδειγμα, η "ευτέλεια" πού έγινε "εξευτελισμός" καί στήν κοινή γλώσσα "ξεφτίλα" "ξεφτιλίστηκε" η ομάδα στό γήπεδο, χάσανε οι "ξεφτίλες" δέ λέμε ;"
"Δέν διαφωνώ καθόλου, αγόρι μου. Μέ μόνη τη διαφορά ότι στό γήπεδο μιλάμε, δέν γράφουμε. Εκείνοι λοιπόν πού μεταφέρουν τά λόγια τού γηπέδου στό χαρτί, άν είχαν τη δέουσα ελληνική συνείδηση θά έγραφαν "ξευτίλα", "ξευτιλίστηκε", "ξευτίλες", τόσο δύσκολο είναι ; Ή μήπως δέν γνωρίζουν την ετυμολογία της λέξης, δημοσιογράφοι άνθρωποι καί πανεπιστημιακοί, τόσο της "ξεφτίλας" όσο καί τού "αυτιού ; "
"Εντάξει, δίκηο έχεις, αλλά δέν είναι καί τόσο τραγικά τα πράγματα"
"Ναί, βέβαια, έτσι νομίζεις, ότι δέν είναι καί τόσο τραγικά, ακόμη, Επαμεινώνδα. Νά δούμε όμως πόσο τραγικά θά γίνουν στίς επόμενες γενηές, όταν αρχίσουν να γράφουν "αφτοκίνητο" "αφταπάτη", "αφτοστιγμεί" , "αφταρέσκεια", θεωρώντας φυσιολογικά πλέον ότι όλες αυτές οι λέξεις προέρχονται ετυμολογικά από το "αφτί", όπως η "αβγή" ο "Αβγερινός" κι' ο "Άβγουστος" ότι προέρχονται από το "αβγό". Θέλεις να κάνης μιά δοκιμή γιά να δής καί μόνος σου τήν αντίδραση ενός ανύποπτου Ευρωπαίου όταν τού γράψης "Metre, I want to make your portret in the tren" σε αντιγραφή από τά ελληνικά "Μέτρ, θέλω να κάνω το πορτρέτο σας μέσα στό τρένο". "Κρίμα το παιδί, τη λεβεντιά του" θά πή γιά σένα, "κρίμα πού είναι Έλληνας αυτός ο αναλφάβητος κρετίνος ! Διότι, φυσιολογικά, Νώντα μου, όταν τού Γάλλου ή τού Άγγλου τού παραμορφώσης το "Maitre" = "Kύριε", γράφοντάς το όπως γράφεται το μέτρο (metre) στή γλώσσα του, όπως καί το "portrait" καί το "train" θα σε πάρη γιά κρετίνο τουλάχιστον. Είναι σάν να βγής να γράψης "Νέα Ιόρκη", "Ιεμένη","Ιπουργείο Πεδίας", "Ιπέφθινη δήλωση" δέν θα τούς βγάλης το μάτι ;"
"Μ' έπιασε πονοκέφαλος, μπαμπά. Κι' εγώ, πού από αντίδραση στο μοναχοπαιδι-λίκι, θέλω όταν παντρευτώ να κάνω πολλά παιδιά....πού να τα εμπιστευθώ γιά ελληνική παιδεία...σάν τή δική σου, αυτήν πού εγώ απώλεσα, ή μάλλον είχα την ατυχία απαρχής να στερηθώ ; "